Tổng hợp những điểm mới trong Thông tư 99/2025/TT-BTC

Thông Tư 99/2025/TT-BTC làm rõ nhiều nội dung liên quan đến hệ thống tài khoản, chứng từ, phương pháp ghi sổ và trình bày báo cáo tài chính. Bài viết tổng hợp những quy định mới nhất theo Thông Tư 99/2025/TT-BTC mà doanh nghiệp không thể bỏ qua.

1. Giới thiệu về Thông Tư 99/2025/TT-BTC

Thông tư 99/2025/TT-BTC được Bộ Tài chính ban hành ngày 27/10/2025, đánh dấu một bước cải cách quan trọng trong hệ thống kế toán Việt Nam. Văn bản này hướng dẫn chi tiết về chế độ kế toán doanh nghiệp, bao gồm chứng từ kế toán, tài khoản kế toán, ghi sổ kế toán, cũng như lập và trình bày báo cáo tài chính.

Thông tư có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2026, áp dụng bắt buộc cho các năm tài chính bắt đầu từ hoặc sau ngày này, nhưng doanh nghiệp có thể áp dụng sớm hơn nếu đã chuẩn bị đầy đủ hệ thống và quy trình.

Mục đích chính của Thông tư là cập nhật và hoàn thiện chế độ kế toán, tăng cường tính minh bạch, linh hoạt và đồng bộ với các chuẩn mực kế toán quốc tế (như IFRS), đồng thời giảm gánh nặng hành chính cho doanh nghiệp bằng cách trao quyền tự chủ lớn hơn.

>> Tham khảo: Điều kiện khấu trừ thuế GTGT với hóa đơn đầu vào.

Thông tư 99 thay thế hoàn toàn Thông tư 200/2014/TT-BTC và các văn bản sửa đổi, bổ sung liên quan, bao gồm Thông tư 75/2015/TT-BTC, 53/2016/TT-BTC và 195/2012/TT-BTC.

Trước đây, Thông tư 200 đã đặt nền tảng cho chế độ kế toán doanh nghiệp, nhưng sau hơn 10 năm áp dụng, nó lộ ra một số bất cập như quy định cứng nhắc, thiếu linh hoạt và chưa đồng bộ với sự phát triển của kinh tế số, hội nhập quốc tế.

Thông tư 99 khắc phục những hạn chế này bằng cách tập trung vào nguyên tắc hạch toán theo bản chất giao dịch, khuyến khích doanh nghiệp tự thiết kế và điều chỉnh hệ thống kế toán phù hợp với hoạt động kinh doanh, mà không cần xin phép cơ quan nhà nước như trước.

Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, chi phí mà còn nâng cao hiệu quả quản lý nội bộ, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển đổi số và hội nhập kinh tế toàn cầu.

Tổng thể, Thông tư 99 bao gồm 31 điều khoản chính, kèm theo 4 phụ lục: Phụ lục I về biểu mẫu chứng từ kế toán, Phụ lục II về hệ thống tài khoản kế toán, Phụ lục III về sổ kế toán (giảm từ 45 mẫu xuống 42 mẫu), và Phụ lục IV về biểu mẫu báo cáo tài chính.

>> Có thể bạn quan tâm: Hóa đơn điện tử; Báo giá hóa đơn điện tử.

Văn bản nhấn mạnh trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc đảm bảo tính trung thực, thận trọng và nhất quán trong kế toán, đồng thời không áp dụng cho việc xác định nghĩa vụ thuế với ngân sách nhà nước.

Với sự ra đời của Thông tư này, hệ thống kế toán Việt Nam được kỳ vọng sẽ hiện đại hóa, hỗ trợ tốt hơn cho doanh nghiệp trong việc thu hút đầu tư và quản lý rủi ro.

2. Những điểm mới trong Thông Tư 99/2025/TT-BTC

Thông tư 99/2025/TT-BTC mang đến nhiều thay đổi toàn diện so với Thông tư 200/2014/TT-BTC, tập trung vào việc trao quyền tự chủ và cập nhật các quy định phù hợp với thực tiễn. Dưới đây là các điểm mới nổi bật:

Thứ nhất, bổ sung quy định về quản trị và kiểm soát nội bộ tại Điều 3.

Doanh nghiệp phải tự xây dựng quy chế quản trị nội bộ (hoặc tài liệu tương đương) để phân định rõ quyền hạn, nghĩa vụ và trách nhiệm của các bộ phận, cá nhân liên quan đến giao dịch kinh tế, tài chính.

Đồng thời, tổ chức kiểm soát nội bộ để đảm bảo tuân thủ pháp luật.

Đây là nội dung mới hoàn toàn, nhằm tăng cường quản lý rủi ro và minh bạch, không tồn tại trong Thông tư 200.

>> Tham khảo: Phân nhóm hộ kinh doanh – bước tiến hướng tới quản lý thuế hiệu quả hơn.

Thứ hai, về đơn vị tiền tệ kế toán, Thông tư bổ sung hướng dẫn chi tiết tại Điều 5 và Điều 6.

Doanh nghiệp được phép chọn ngoại tệ làm đơn vị chính nếu hoạt động chủ yếu bằng ngoại tệ, nhưng báo cáo tài chính công bố và nộp cơ quan nhà nước phải bằng Đồng Việt Nam (VND).

Khi thay đổi đơn vị tiền tệ, số dư sổ kế toán và báo cáo tình hình tài chính được chuyển đổi theo tỷ giá mua bán chuyển khoản trung bình của ngân hàng thương mại tại ngày thay đổi.

Đối với chuyển đổi báo cáo từ ngoại tệ sang VND, tài sản và nợ phải trả sử dụng tỷ giá trung bình cuối kỳ; vốn chủ sở hữu theo tỷ giá thực tế ngày góp vốn; lợi nhuận chưa phân phối dựa trên tỷ giá ghi sổ hoặc bình quân kỳ nếu chênh lệch không vượt biên độ quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Chênh lệch tỷ giá được ghi nhận vào chỉ tiêu “Chênh lệch tỷ giá hối đoái” trong vốn chủ sở hữu.

Ngoài ra, báo cáo phải được kiểm toán bằng VND nếu pháp luật yêu cầu, và trình bày ảnh hưởng chuyển đổi trên bản thuyết minh.

>> Tham khảo: Tra cứu hóa đơn; Tra cứu hóa đơn điện tử.

Thứ ba, tăng cường tự chủ trong thiết kế chứng từ, tài khoản và sổ kế toán.

Theo Điều 9, 11 và 12, doanh nghiệp được tự thiết kế, sửa đổi biểu mẫu chứng từ (Phụ lục I), tài khoản (Phụ lục II) và sổ kế toán (Phụ lục III), miễn là đảm bảo nội dung đầy đủ và minh bạch.

Không cần xin phép Bộ Tài chính như trước, mà chỉ ban hành quy chế hạch toán nội bộ trong bốn trường hợp: sửa đổi chứng từ, tài khoản, sổ kế toán hoặc bổ sung chỉ tiêu báo cáo tài chính.

Hệ thống tài khoản được điều chỉnh lớn:

– Bổ sung TK 215 – Tài sản sinh học (với phân cấp cho súc vật nuôi và cây trồng), TK 2414 – Nâng cấp, cải tạo TSCĐ, TK 332 – Phải trả cổ tức, lợi nhuận, TK 82112 – Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo thuế tối thiểu toàn cầu;

– Đổi tên nhiều tài khoản như TK 155 từ “Thành phẩm” thành “Sản phẩm”, TK 242 thành “Chi phí chờ phân bổ”;

– Loại bỏ hàng loạt tài khoản chi tiết như TK 1111 (Tiền Việt Nam), TK 1212 (Trái phiếu), TK 441 (Nguồn vốn đầu tư).

>> Tham khảo: Tăng giảm trừ gia cảnh từ 2026 lên 15,5 triệu đồng/tháng: Lương bao nhiêu phải nộp thuế TNCN?

Thứ tư, thay đổi về báo cáo tài chính tại Phụ lục IV.

Đổi tên “Bảng cân đối kế toán” thành “Báo cáo tình hình tài chính”; bổ sung chỉ tiêu như mã 124 (Dự phòng đầu tư ngắn hạn), điều chỉnh mã số (ví dụ mã 130 cho phải thu ngắn hạn); phân loại tài sản/nợ theo chu kỳ kinh doanh hoặc thời gian 12 tháng, sắp xếp theo tính thanh khoản giảm dần.

Bổ sung bộ báo cáo riêng cho doanh nghiệp không đáp ứng giả định hoạt động liên tục (như giải thể, phá sản), bao gồm các mẫu B 01-DNKLT, B 02-DNKLT, v.v.

Thứ năm, các quy định khác như sử dụng phần mềm kế toán phải đảm bảo chính xác, bảo mật và kết nối từ 01/01/2026; hướng dẫn trình bày báo cáo khi chia tách, hợp nhất doanh nghiệp tại Điều 23; và hạch toán theo bản chất giao dịch nếu chưa có hướng dẫn cụ thể, căn cứ Luật Kế toán 2015 và VAS.

3. Hướng dẫn doanh nghiệp áp dụng quy định mới

Để áp dụng hiệu quả Thông tư 99/2025/TT-BTC từ năm 2026, doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ lưỡng, tập trung vào việc cập nhật hệ thống và nâng cao năng lực nội bộ.

Trước hết, xây dựng quy chế quản trị và kiểm soát nội bộ theo Điều 3, phân định rõ trách nhiệm để tránh rủi ro gian lận.

Doanh nghiệp nên tổ chức đánh giá nội bộ hiện tại và soạn thảo quy chế, đảm bảo tuân thủ pháp luật doanh nghiệp.

Tiếp theo, cập nhật hệ thống chứng từ, tài khoản và sổ kế toán theo các phụ lục. Nếu cần sửa đổi, ban hành quy chế hạch toán nội bộ nêu rõ lý do và chịu trách nhiệm pháp lý, không ảnh hưởng đến báo cáo tài chính.

Sử dụng phần mềm kế toán hiện đại để tích hợp các thay đổi, đảm bảo tính chính xác, bảo mật và khả năng kết nối dữ liệu.

Đối với đơn vị tiền tệ ngoại tệ, lập kế hoạch chuyển đổi báo cáo sang VND theo tỷ giá quy định, thuyết minh ảnh hưởng trên bản thuyết minh.

Về báo cáo tài chính, chuyển sang sử dụng “Báo cáo tình hình tài chính” và điều chỉnh phân loại tài sản/nợ theo chu kỳ kinh doanh.

Doanh nghiệp không hoạt động liên tục cần áp dụng bộ báo cáo riêng. Tổ chức đào tạo nhân sự kế toán về các điểm mới, đặc biệt hạch toán theo bản chất giao dịch cho nghiệp vụ chưa hướng dẫn.

Cuối cùng, doanh nghiệp chịu trách nhiệm toàn diện về lựa chọn chính sách kế toán, đảm bảo nhất quán và khả năng so sánh.

Nên tham khảo ý kiến chuyên gia hoặc tham gia hội thảo của Bộ Tài chính để tránh sai sót. Việc áp dụng sớm có thể mang lại lợi thế cạnh tranh, giúp doanh nghiệp hội nhập tốt hơn.

Kết luận

Mọi thắc mắc hay muốn được tư vấn muốn được tư vấn về phần mềm hóa đơn điện tử E-invoice hoàn toàn miễn phí, Quý doanh nghiệp vui lòng liên hệ:

CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN

• Địa chỉ: Số 15 Đặng Thùy Trâm – Cầu Giấy – Hà Nội
• Tổng đài HTKH: 1900 4767 – 1900 4768
• Tel : 024.37545222
• Fax: 024.37545223
• Website: https://einvoice.vn/