Miễn thuế TNCN áp dụng với đối tượng nào?

Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là một trong những loại thuế quan trọng tại Việt Nam, áp dụng đối với thu nhập của cá nhân từ nhiều nguồn khác nhau như tiền lương, kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản, hoặc đầu tư vốn.

Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam quy định một số đối tượng và loại thu nhập được miễn thuế TNCN nhằm khuyến khích phát triển kinh tế, hỗ trợ các nhóm yếu thế, hoặc đáp ứng các cam kết quốc tế. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về các đối tượng miễn thuế TNCN, bao gồm khái niệm, quy định pháp luật, các trường hợp cụ thể, cách áp dụng, thách thức trong thực tiễn, và những lưu ý quan trọng để cá nhân và doanh nghiệp hiểu rõ và tuân thủ.

1. Thuế Thu Nhập Cá Nhân Là Gì?

Thuế TNCN là loại thuế trực thu, áp dụng đối với thu nhập của cá nhân cư trú và không cư trú tại Việt Nam, theo quy định tại Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007 (sửa đổi, bổ sung bởi Luật số 26/2012/QH13 và các văn bản khác). Thuế TNCN được tính dựa trên thu nhập chịu thuế, sau khi trừ các khoản miễn giảm và thu nhập không chịu thuế.

1.1. Đặc Điểm Của Thuế TNCN

• Tính trực thu: Thuế TNCN được tính trực tiếp trên thu nhập của cá nhân, do cá nhân hoặc tổ chức chi trả thu nhập nộp thay.

• Thuế suất lũy tiến: Áp dụng thuế suất lũy tiến từng phần (từ 5% đến 35%) đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công của cá nhân cư trú, hoặc thuế suất cố định (thường 10%) đối với cá nhân không cư trú.

• Phạm vi áp dụng rộng: Bao gồm thu nhập từ tiền lương, kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản, đầu tư vốn, trúng thưởng, và các nguồn khác.

• Chính sách miễn giảm: Một số đối tượng và loại thu nhập được miễn thuế TNCN để hỗ trợ các mục tiêu kinh tế, xã hội.

1.2. Vai Trò Của Chính Sách Miễn Thuế TNCN

Chính sách miễn thuế TNCN có vai trò quan trọng:

• Hỗ trợ nhóm yếu thế: Giảm gánh nặng tài chính cho người thu nhập thấp, người khuyết tật, hoặc các nhóm đặc biệt.

• Khuyến khích đầu tư và phát triển: Tạo điều kiện thuận lợi cho các cá nhân hoạt động trong lĩnh vực ưu tiên như khoa học, công nghệ, hoặc khu công nghiệp.

• Đáp ứng cam kết quốc tế: Đảm bảo miễn thuế cho các đối tượng theo hiệp định tránh đánh thuế hai lần hoặc các thỏa thuận quốc tế.

• Tăng cường công bằng xã hội: Phân phối lại nguồn lực thông qua việc miễn thuế cho các nhóm cần hỗ trợ.

>> Tham khảo: Hóa đơn điện tử, Báo giá hóa đơn điện tử.

2. Quy Định Pháp Luật Về Đối Tượng Miễn Thuế TNCN

Đối tượng và thu nhập miễn thuế TNCN được quy định tại Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007, Nghị định 65/2013/NĐ-CP, Thông tư 111/2013/TT-BTC, và các văn bản sửa đổi, bổ sung như Thông tư 92/2015/TT-BTC. Dưới đây là các quy định chính:

2.1. Thu Nhập Không Chịu Thuế TNCN

Theo Điều 4, Luật Thuế TNCN 2007 và Thông tư 111/2013/TT-BTC, các loại thu nhập sau không chịu thuế TNCN:

1. Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản giữa người thân:

   • Giữa vợ với chồng; cha mẹ với con cái; ông bà với cháu; anh chị em ruột.

   • Phải có giấy tờ chứng minh quan hệ nhân thân theo quy định.

2. Thu nhập từ chuyển nhượng nhà ở, quyền sử dụng đất ở duy nhất:

   • Áp dụng cho cá nhân chỉ có một nhà ở hoặc quyền sử dụng đất ở duy nhất tại Việt Nam.

   • Phải có giấy tờ chứng minh (sổ hồng, hợp đồng chuyển nhượng).

3. Thu nhập từ giá trị quyền sử dụng đất được cấp miễn phí:

   • Bao gồm đất nông nghiệp, đất rừng, hoặc đất ở được nhà nước giao không thu tiền.

4. Thu nhập từ thừa kế, quà tặng bất động sản giữa người thân:

   • Tương tự như chuyển nhượng bất động sản, áp dụng cho quan hệ vợ chồng, cha mẹ, con cái, v.v.

5. Thu nhập từ kinh doanh của cá nhân có doanh thu thấp:

   • Cá nhân kinh doanh (hộ gia đình, cá nhân tự kinh doanh) có doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm được miễn thuế TNCN, theo Nghị quyết 954/2020/UBTVQH14.

6. Thu nhập từ tiền lương, tiền công của một số đối tượng đặc biệt:

   • Thuyền viên làm việc trên tàu vận tải quốc tế.

   • Cá nhân làm việc tại khu kinh tế, khu công nghiệp đặc biệt (ví dụ: khu kinh tế Vân Đồn) được miễn thuế trong một số năm theo quy định.

7. Thu nhập từ hoạt động nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản:

   • Bao gồm thu nhập từ trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản không thuộc diện kinh doanh thương mại.

   • Không áp dụng cho các hoạt động chế biến, thương mại hóa sản phẩm nông nghiệp.

8. Thu nhập từ học bổng, trợ cấp xã hội:

   • Học bổng từ ngân sách nhà nước, tổ chức trong và ngoài nước.

   • Trợ cấp, phụ cấp theo quy định pháp luật (trợ cấp người có công, trợ cấp mất sức lao động, v.v.).

9. Thu nhập từ bồi thường, hỗ trợ:

   • Bồi thường bảo hiểm nhân thọ, phi nhân thọ.

   • Bồi thường thiệt hại do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.

   • Hỗ trợ tái định cư, giải phóng mặt bằng theo quy định.

10. Thu nhập từ lãi tiền gửi, trái phiếu, tín phiếu:

    • Lãi tiền gửi tại ngân hàng, tổ chức tín dụng.

    • Lãi từ trái phiếu, tín phiếu do Chính phủ phát hành.

11. Thu nhập từ hoạt động khoa học, công nghệ:

    • Thu nhập từ thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ được nhà nước giao.

12. Thu nhập từ trúng thưởng khuyến mãi, quảng cáo:

    • Trúng thưởng khuyến mãi (trừ trúng thưởng xổ số, cá cược, casino) dưới 10 triệu đồng/lần.

2.2. Đối Tượng Được Miễn Giảm Thuế TNCN

Ngoài các thu nhập không chịu thuế, một số đối tượng được miễn hoặc giảm thuế TNCN theo quy định:

1. Cá nhân có thu nhập thấp:

   • Thu nhập từ tiền lương, tiền công được giảm trừ gia cảnh trước khi tính thuế:

     • 11 triệu đồng/tháng cho bản thân.

     • 4,4 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc (con, vợ/chồng, cha mẹ đáp ứng điều kiện).

   • Thu nhập dưới mức giảm trừ gia cảnh không phải nộp thuế TNCN.

2. Người khuyết tật, người mắc bệnh hiểm nghèo:

   • Được miễn thuế TNCN đối với thu nhập từ kinh doanh, tiền lương, tiền công.

   • Phải có giấy xác nhận khuyết tật hoặc bệnh hiểm nghèo từ cơ quan có thẩm quyền.

3. Cá nhân làm việc tại khu kinh tế đặc biệt:

   • Được miễn thuế TNCN trong một số năm đầu theo quy định tại Nghị định 29/2018/NĐ-CP.

4. Chuyên gia nước ngoài làm việc tại Việt Nam:

   • Được miễn thuế TNCN nếu thuộc diện áp dụng hiệp định tránh đánh thuế hai lần giữa Việt Nam và quốc gia liên quan.

   • Phải có xác nhận từ cơ quan quản lý hoặc hợp đồng lao động phù hợp.

5. Cá nhân làm việc cho tổ chức quốc tế, phi chính phủ:

   • Thu nhập từ các tổ chức như Liên Hợp Quốc, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) được miễn thuế theo cam kết quốc tế.

2.3. Quy Trình Đăng Ký Miễn Thuế TNCN

Để được miễn thuế TNCN, cá nhân hoặc tổ chức chi trả thu nhập cần:

• Nộp hồ sơ miễn thuế: Bao gồm đơn đề nghị miễn thuế (mẫu 02/ĐK-TNCN), giấy tờ chứng minh (giấy xác nhận khuyết tật, hợp đồng lao động, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất duy nhất, v.v.).

• Thời hạn nộp: Chậm nhất 90 ngày kể từ ngày phát sinh thu nhập hoặc theo yêu cầu của cơ quan thuế.

• Cơ quan tiếp nhận: Chi cục Thuế quản lý trực tiếp cá nhân hoặc tổ chức chi trả thu nhập.

>> Tham khảo: Infographic: Hộ kinh doanh sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền 2025.

3. Cách Áp Dụng Miễn Thuế TNCN Trong Thực Tiễn

Việc áp dụng miễn thuế TNCN đòi hỏi cá nhân và tổ chức chi trả thu nhập hiểu rõ quy trình và trách nhiệm:

3.1. Đối Với Cá Nhân

• Xác định thu nhập miễn thuế: Kiểm tra xem thu nhập của mình thuộc diện không chịu thuế (ví dụ: lãi tiền gửi, học bổng) hay được miễn thuế (ví dụ: người khuyết tật).

• Chuẩn bị giấy tờ: Thu thập các giấy tờ chứng minh như giấy xác nhận khuyết tật, sổ hồng nhà ở duy nhất, hoặc giấy tờ quan hệ nhân thân.

• Nộp hồ sơ: Cá nhân nộp hồ sơ miễn thuế trực tiếp tại cơ quan thuế hoặc thông qua tổ chức chi trả thu nhập.

• Theo dõi quyết định miễn thuế: Cơ quan thuế sẽ xem xét và ra quyết định miễn thuế, thông báo cho cá nhân.

3.2. Đối Với Tổ Chức Chi Trả Thu nhập

• Kiểm tra đối tượng miễn thuế: Xác minh xem người lao động hoặc đối tác có thuộc diện miễn thuế TNCN hay không.

• Lưu giữ hồ sơ: Thu thập và lưu trữ giấy tờ chứng minh miễn thuế (ví dụ: giấy xác nhận người phụ thuộc, hợp đồng với tổ chức quốc tế).

• Kê khai thuế TNCN: Trong tờ khai thuế TNCN (mẫu 05/KK-TNCN), tổ chức ghi rõ các khoản thu nhập miễn thuế và đính kèm hồ sơ liên quan.

• Báo cáo cơ quan thuế: Nộp báo cáo quyết toán thuế TNCN hàng năm, đảm bảo số liệu khớp với hồ sơ miễn thuế.

>> Tham khảo: Tra cứu hóa đơn, Tra cứu hóa đơn điện tử.

4. Thách Thức Trong Áp Dụng Miễn Thuế TNCN

Mặc dù chính sách miễn thuế TNCN mang lại nhiều lợi ích, cá nhân và tổ chức vẫn đối mặt với một số thách thức:

4.1. Thiếu Hiểu Biết Về Quy Định

Nhiều cá nhân và doanh nghiệp nhỏ không nắm rõ các trường hợp miễn thuế TNCN, dẫn đến việc không tận dụng được quyền lợi hoặc kê khai sai.

4.2. Hồ Sơ Chứng Minh Phức Tạp

Việc chuẩn bị giấy tờ chứng minh (ví dụ: giấy xác nhận khuyết tật, sổ hồng nhà ở duy nhất) có thể mất thời gian và gặp khó khăn, đặc biệt với các cá nhân ở vùng sâu, vùng xa.

4.3. Quy Định Thay Đổi Thường Xuyên

Luật Thuế TNCN và các văn bản hướng dẫn thường xuyên được sửa đổi, đòi hỏi cá nhân và doanh nghiệp cập nhật liên tục để tránh vi phạm.

4.4. Thanh Tra Và Kiểm Tra

Cơ quan thuế thường xuyên kiểm tra hồ sơ miễn thuế TNCN. Nếu phát hiện sai sót hoặc thiếu giấy tờ, cá nhân hoặc tổ chức chi trả thu nhập có thể bị truy thu thuế và phạt hành chính từ 1 triệu đến 3 triệu đồng theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP.

4.5. Phối Hợp Giữa Các Bên

Việc phối hợp giữa cá nhân, tổ chức chi trả thu nhập, và cơ quan thuế đôi khi gặp trở ngại, đặc biệt khi giấy tờ không đầy đủ hoặc thông tin không thống nhất.

>> Tham khảo: Thủ tục phát hành hóa đơn điện tử.

5. Lưu Ý Thực Tiễn Cho Cá Nhân Và Doanh Nghiệp

Để áp dụng chính sách miễn thuế TNCN hiệu quả, cần lưu ý:

• Nắm rõ quy định: Tìm hiểu kỹ các trường hợp miễn thuế TNCN theo Luật Thuế TNCN 2007 và các văn bản hướng dẫn.

• Chuẩn bị hồ sơ đầy đủ: Thu thập và lưu giữ các giấy tờ chứng minh như giấy xác nhận khuyết tật, hợp đồng lao động, hoặc giấy tờ bất động sản.

• Cập nhật quy định mới: Theo dõi các thay đổi về chính sách thuế TNCN để đảm bảo tuân thủ và tận dụng quyền lợi.

• Sử dụng phần mềm hỗ trợ: Doanh nghiệp nên áp dụng phần mềm kế toán hoặc hệ thống eTax để quản lý và kê khai thuế TNCN chính xác.

• Tư vấn chuyên gia: Đối với các trường hợp phức tạp (ví dụ: chuyên gia nước ngoài, thu nhập từ tổ chức quốc tế), nên tham khảo ý kiến từ kế toán viên hoặc chuyên gia thuế.

Kết Luận

Đối tượng miễn thuế thu nhập cá nhân tại Việt Nam bao gồm các cá nhân có thu nhập thấp, người khuyết tật, chuyên gia nước ngoài, và nhiều loại thu nhập đặc biệt như học bổng, trợ cấp xã hội, hoặc lãi tiền gửi.

Với các quy định rõ ràng tại Luật Thuế TNCN 2007, Nghị định 65/2013/NĐ-CP, và Thông tư 111/2013/TT-BTC, chính sách miễn thuế TNCN không chỉ giảm gánh nặng tài chính mà còn thúc đẩy công bằng xã hội và phát triển kinh tế. Tuy nhiên, để tận dụng quyền lợi này, cá nhân và tổ chức chi trả thu nhập cần hiểu rõ quy trình, chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, và cập nhật quy định thường xuyên.

Mặc dù đối mặt với các thách thức như hồ sơ phức tạp, quy định thay đổi, và rủi ro thanh tra, việc áp dụng đúng chính sách miễn thuế TNCN sẽ giúp cá nhân tiết kiệm chi phí, còn doanh nghiệp nâng cao uy tín và tuân thủ pháp luật. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cái nhìn toàn diện về đối tượng miễn thuế TNCN, giúp cá nhân và doanh nghiệp áp dụng hiệu quả trong thực tiễn.

Mọi thắc mắc hay muốn được tư vấn muốn được tư vấn về phần mềm hóa đơn điện tử E-invoice hoàn toàn miễn phí, Quý doanh nghiệp vui lòng liên hệ:

CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN

• Địa chỉ: Số 15 Đặng Thùy Trâm – Cầu Giấy – Hà Nội
• Tổng đài HTKH: 1900 4767 – 1900 4768
• Tel : 024.37545222
• Fax: 024.37545223
• Website: https://einvoice.vn/