Thuế giá trị gia tăng (GTGT) là loại thuế gián thu, được tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình sản xuất, kinh doanh, và tiêu dùng. Tại Việt Nam, thuế GTGT được quy định bởi Luật Thuế GTGT 2008 (sửa đổi, bổ sung 2013, 2016), Nghị định 209/2013/NĐ-CP, Thông tư 219/2013/TT-BTC, và các văn bản mới như Luật 56/2024/QH15 (hiệu lực từ 01/01/2025). Kê khai thuế GTGT là nghĩa vụ bắt buộc đối với doanh nghiệp, hộ/cá nhân kinh doanh áp dụng phương pháp khấu trừ hoặc trực tiếp.
1. Đối tượng kê khai thuế GTGT
Theo Điều 2 Luật Thuế GTGT 2008, đối tượng kê khai thuế GTGT bao gồm:
- Doanh nghiệp: Công ty, hợp tác xã, tổ chức kinh tế áp dụng phương pháp khấu trừ hoặc trực tiếp.
- Hộ/cá nhân kinh doanh: Áp dụng phương pháp trực tiếp (tính trên doanh thu) hoặc khấu trừ (nếu đăng ký).
- Tổ chức, cá nhân nước ngoài: Kinh doanh tại Việt Nam hoặc cung cấp hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT (qua đại lý hoặc nộp trực tiếp).
Lưu ý: Một số trường hợp không phải kê khai thuế GTGT, như doanh nghiệp có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm (từ 01/01/2026, theo Luật 56/2024/QH15, tăng từ ngưỡng cũ 100 triệu đồng), hoặc các hoạt động miễn thuế (y tế, giáo dục, nông nghiệp không chế biến).
>> Tham khảo: Thuế TNCN cho kinh doanh trên sàn thương mại điện tử.
2. Các phương pháp kê khai thuế GTGT
Có hai phương pháp kê khai thuế GTGT chính:
2.1. Phương pháp khấu trừ
- Áp dụng cho: Doanh nghiệp có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên, hoặc tự nguyện đăng ký (trừ một số trường hợp đặc biệt).
- Cách tính: Thuế GTGT phải nộp = Thuế GTGT đầu ra – Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ.
- Thuế đầu ra: Thuế GTGT ghi trên hóa đơn bán hàng/dịch vụ (thường 8% hoặc 10%, tùy mặt hàng).
- Thuế đầu vào: Thuế GTGT trên hóa đơn mua hàng/dịch vụ, được khấu trừ nếu có hóa đơn hợp pháp và thanh toán qua ngân hàng (đối với hóa đơn ≥ 20 triệu đồng).
- Kê khai: Hàng tháng hoặc quý, tùy quy mô doanh thu (dưới 50 tỷ đồng/năm kê khai theo quý; trên 50 tỷ đồng/năm kê khai theo tháng).
>> Tham khảo: Hóa đơn điện tử; Báo giá hóa đơn điện tử.
2.2. Phương pháp trực tiếp
- Áp dụng cho: Hộ/cá nhân kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ có doanh thu dưới 1 tỷ đồng/năm, hoặc không đủ điều kiện áp dụng phương pháp khấu trừ.
- Cách tính: Thuế GTGT = Doanh thu × Tỷ lệ thuế GTGT (theo Thông tư 40/2021/TT-BTC):
- Kinh doanh thương mại, dịch vụ: 1%.
- Sản xuất, xây dựng, vận tải: 3%.
- Nông nghiệp, thủy sản: 2%.
- Kê khai: Thường theo quý, nhưng có thể theo tháng nếu tự nguyện.
>> Tham khảo: Cá nhân kinh doanh dự kiến chịu thuế suất 17% từ năm 2026.
3. Các bước kê khai thuế GTGT
Dưới đây là hướng dẫn chi tiết từng bước kê khai thuế GTGT, áp dụng cho cả phương pháp khấu trừ và trực tiếp.
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ
- Hóa đơn GTGT: Thu thập toàn bộ hóa đơn đầu vào và đầu ra (đối với phương pháp khấu trừ) hoặc hóa đơn bán hàng (đối với phương pháp trực tiếp). Đảm bảo hóa đơn hợp pháp, hợp lệ (có đầy đủ thông tin, chữ ký, không tẩy xóa).
- Sổ sách kế toán: Đối với phương pháp khấu trừ, cần bảng kê hóa đơn mua vào, bán ra (theo mẫu 01-1/GTGT và 01-2/GTGT). Đối với phương pháp trực tiếp, cần báo cáo doanh thu.
- Mã số thuế (MST): Đăng ký MST với cơ quan thuế để nộp tờ khai qua hệ thống điện tử.
- Chứng từ thanh toán: Đối với hóa đơn đầu vào ≥ 20 triệu đồng, cần chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt (chuyển khoản ngân hàng).
Bước 2: Lập tờ khai thuế GTGT
- Phương pháp khấu trừ:
- Sử dụng Tờ khai thuế GTGT mẫu 01/GTGT (Thông tư 80/2021/TT-BTC).
- Ghi rõ: Doanh thu bán hàng/dịch vụ, thuế GTGT đầu ra, thuế GTGT đầu vào được khấu trừ, số thuế phải nộp hoặc hoàn (nếu âm).
- Phương pháp trực tiếp:
- Sử dụng Tờ khai thuế GTGT mẫu 04/GTGT.
- Ghi doanh thu chịu thuế và tính thuế theo tỷ lệ quy định (1%, 2%, hoặc 3%).
- Công cụ hỗ trợ: Sử dụng phần mềm HTKK (Hỗ trợ kê khai) của Tổng cục Thuế hoặc các phần mềm kế toán như Thái Sơn, Fast.
>> Tham khảo: Thủ tục phát hành hóa đơn điện tử.
Bước 3: Nộp tờ khai qua hệ thống điện tử
- Kê khai trực tuyến:
- Truy cập cổng thông tin thuế điện tử (etax.gdt.gov.vn).
- Đăng nhập bằng MST và chữ ký số (bắt buộc từ 01/06/2025 theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP).
- Tải lên tờ khai đã lập (định dạng XML nếu dùng HTKK).
- Thời hạn nộp:
- Theo tháng: Trước ngày 20 của tháng sau (ví dụ: tháng 9/2025 nộp trước 20/10/2025).
- Theo quý: Trước ngày 30 của tháng đầu quý sau (ví dụ: quý 3/2025 nộp trước 30/10/2025).
- Lưu ý: Kể cả khi không phát sinh doanh thu, vẫn phải nộp tờ khai (gọi là tờ khai “rỗng”).
Bước 4: Nộp thuế GTGT (nếu có)
- Nếu tờ khai cho thấy số thuế phải nộp > 0, nộp thuế qua:
- Ngân hàng thương mại (liên kết với Tổng cục Thuế).
- Cổng eTax (thanh toán trực tuyến).
- Kho bạc Nhà nước.
- Thời hạn nộp thuế: Cùng thời hạn nộp tờ khai (ngày 20 hoặc 30, tùy kỳ kê khai).
- Nếu số thuế âm (đầu vào > đầu ra), doanh nghiệp có thể yêu cầu hoàn thuế hoặc chuyển kỳ sau.
Bước 5: Lưu trữ hồ sơ
- Lưu giữ hóa đơn, chứng từ, sổ sách kế toán trong 10 năm (theo Luật Kế toán 2015).
- Sử dụng hóa đơn điện tử (bắt buộc từ 01/07/2022, theo Nghị định 123/2020/NĐ-CP) để dễ dàng tra cứu và đối chiếu.
>> Tham khảo: Tra cứu hóa đơn; Tra cứu hóa đơn điện tử.
4. Quy định mới năm 2025
Một số thay đổi quan trọng ảnh hưởng đến kê khai thuế GTGT:
- Hóa đơn điện tử: Từ 01/06/2025, hóa đơn phải tích hợp chữ ký số và ghi đầy đủ thông tin (Nghị định 70/2025/NĐ-CP). Sàn TMĐT (Shopee, Lazada) phải cung cấp dữ liệu hóa đơn cho cơ quan thuế.
- Ngưỡng miễn thuế: Từ 01/01/2026, hộ/cá nhân kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm không phải nộp thuế GTGT (Luật 56/2024/QH15).
- Kinh doanh TMĐT: Sàn TMĐT phải khấu trừ và nộp thay thuế GTGT cho cá nhân kinh doanh, áp dụng từ 01/01/2025 (Luật 56/2024/QH15).
- Hoàn thuế tự động: Từ 2025, hệ thống eTax hỗ trợ tự động xử lý hoàn thuế GTGT cho doanh nghiệp nếu đủ điều kiện (hóa đơn hợp lệ, thanh toán không dùng tiền mặt).
5. Lưu ý quan trọng khi kê khai
- Hóa đơn hợp lệ: Hóa đơn đầu vào phải có đầy đủ thông tin (tên, MST, địa chỉ), không tẩy xóa, và thanh toán đúng quy định.
- Kiểm tra doanh thu: Doanh nghiệp cần xác định đúng phương pháp kê khai (khấu trừ hay trực tiếp) dựa trên doanh thu và quy mô.
- Tránh sai sót: Sai thông tin trên tờ khai (doanh thu, thuế suất) có thể dẫn đến phạt hành chính (từ 4-8 triệu đồng theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP).
- Đối chiếu dữ liệu: Đối chiếu hóa đơn với đối tác để đảm bảo số liệu khớp với cơ quan thuế.
- Cập nhật quy định: Theo dõi thông báo từ Tổng cục Thuế về thay đổi thuế suất (ví dụ: giảm thuế GTGT 8% cho một số ngành trong giai đoạn 2022-2024, có thể gia hạn).
Kết Luận
Mọi thắc mắc hay muốn được tư vấn muốn được tư vấn về phần mềm hóa đơn điện tử E-invoice hoàn toàn miễn phí, Quý doanh nghiệp vui lòng liên hệ:
CÔNG TY PHÁT TRIỂN CÔNG NGHỆ THÁI SƠN
- Địa chỉ: Số 15 Đặng Thùy Trâm – Cầu Giấy – Hà Nội
- Tổng đài HTKH: 1900 4767 – 1900 4768
- Tel : 024.37545222
- Fax: 024.37545223
- Website: https://einvoice.vn/
Để lại một phản hồi